Η κατάκτηση της ευτυχίας - Μπέρτραντ Ράσσελ

Η κατάκτηση της ευτυχίας - Μπέρτραντ Ράσσελ

[...]

   Στην Ινδία, στην Κίνα και στην Ιαπωνία, εξωτερικές συνθήκες πολιτικής φύσης παρεμβάλονται στην ευτυχία της νέας διανόησης, αλλά εσωτερικό εμπόδιο δεν υπάρχει, όπως στις Δυτικές χώρες. Υπάρχουν ασχολίες που φαίνονται σπουδαίες στους νέους, κι όσο αυτές οι ασχολίες πετυχαίνουν, οι νέοι είναι ευτυχισμένοι. Αισθάνονται πως έχουν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στην εθνική ζωή, πως έχουν να επιδιώξουν σκοπούς, που αν και δύσκολοι, δεν είναι αδύνατο να πραγματοποιηθούν. Ο κυνισμός, που βρίσκει κανείς πολύ συχνά ανάμεσα στους πιο μορφωμένους νέους και νέες των Δυτικών χωρών, προκύπτει απ' το συνδυασμό άνεσης και έλλειψης δύναμης. Η έλλειψη δύναμης κάνει τα άτομα να αισθάνονται, ότι τίποτε δεν αξίζει τον κόπο να κάνουν, κι η άνεση κάνει το οδυνηρό αυτό συναίσθημα ανυπόφορο. Σ' όλη την Ανατολή, ο φοιτητής του πανεπιστημίου μπορεί να ελπίζει ότι θα ασκήσει πάνω στην κοινή γνώμη μεγαλύτερη επιρροή απ' όση μπορεί ν' ασκήσει στη σύγχρονη Δύση, απ' την άλλη όμως πλευρά έχει πολύ λίγες πιθανότητες παρά στη Δύση να εξασφαλίσει ένα ουσιώδες εισόδημα. Μη όντας ούτε ανίσχυρος, ούτε καλοζωισμένος, γίνεται μεταρρυθμιστής ή επαναστάτης, αλλά όχι κυνικός. Η ευτυχία του μεταρρυθμιστή ή του επαναστάτη εξαρτάται απ' την πορεία των δημόσιων πραγμάτων, μα ίσως, ακόμα κι όταν τον εκτελούν, νιώθει πιο αληθινή ευτυχία απ' όση μπορεί να αισθανθεί ο καλοζωισμένος κυνικός. Θυμάμαι κάποιο νεαρό Κινέζο, επισκέπτη στη σχολή μου, που γύριζε στον τόπο του, για να ιδρύσει μια παρόμοια σχολή σε κάποιο επαναστατημένο τμήμα της Κίνας. Περίμενε πως το αποτέλεσμα θα 'ταν να χάσει το κεφάλι του. Παρ' όλα αυτά, ένοιωθε γαλήνια ευτυχία, που εγώ δεν μπορούσα παρά να τη ζηλεύω.

   Δε θέλω να πω, πάντως, ότι αυτά τα ονειροπαρμένα είδη της ευτυχίας είναι τα μόνα δυνατά. Στην πραγματικότητα, αυτά είναι προσιτά μόνο σε μια μικρή μειονότητα, γιατί απαιτούν ικανότητες και πλατύ ενδιαφέρον, που δεν μπορεί να 'ναι πολύ συνηθισμένο. Δεν είναι μόνο οι διαπρεπείς επιστήμονες, που μπορούν ν' αντλήσουν απόλαυση απ' τη δουλειά τους, ούτε μόνο οι μεγάλοι πολιτικοί, που μπορούν να ικανοποιηθούν με την υποστήριξη ενός ζητήματος. Η χαρά της εργασίας είναι προσιτή στον καθένα, που μπορεί ν' αναπτύξει κάποια ειδική ικανότητα με τον όρο ότι θα αρκείται στην άσκησητης ικανότητός του, χωρίς ν' απαιτεί και τη γενική αναγνώριση. Γνώρισα έναν άνθρωπο, που είχε χάσει από μικρός και τα δυο του πόδια και παρ' όλα αυτά είχε μείνει μακάρια ευτυχισμένος σ' όλη του τη μακριά ζωή. Το κατόρθωσε αυτό γράφοντας ένα πεντάτομο έργο για μια αρρώστια της τριανταφυλλιάς για την οποία, όπως κατάλαβα και πιο ύστερα, ήταν πραγματικά ο μόνος ειδικός. Δεν είχα ποτέ την ευχαρίστηση να γνωρίσω πολλούς ειδικούς στην κογχυολογία, μα απ' όσους γνώρισα, κατάλαβα πάντα, ότι η μελέτη των κογχυλίων ενθουσιάζει εκείνους, που καταπιάνονται μ' αυτήν. Γνώρισα ακόμη κάποτε έναν άνθρωπο, που ήταν ο καλύτερος συνθέτης του κόσμου και που ήταν περιζήτητος απ' όλους εκείνους, οι οποίοι αφιέρωναν τον εαυτό τους στο ν' ανακαλύπτουν καλλιτεχνικούς τύπους. Ο άνθρωπος εκείνος αντλούσε χαρά όχι τόσο απ' τη βαθιά κι αληθινή εκτίμηση, που έτρεφαν γι' αυτόν πρόσωπα, που δεν χάριζαν εύκολα την εκτίμηση τους, όσο απ' την πραγματική απόλαυση, που ένοιωθε ασκώντας την τέχνη του, μια απόλαυση σχεδόν όμοια μ' εκείνη, που αντλούν οι καλοί χορευτές χορεύοντας. Κι ακόμη γνώρισα συνθέτες, που ήταν ειδικοί στη λύση μαθηματικών τύπων ή στη νεστοριανή ή στη σφηνοειδή γραφή ή σ' οτιδήποτε άλλο ασυνήθιστο και δύσκολο. Δεν εξακρίβωσα κατά πόσο οι άνθρωποι αυτοί ήταν ευτυχισμένοι στην ιδιωτική τους ζωή, αλλά στις ώρες της δουλειάς τους τα δημιουργικά τους ένστικτα έμεναν απόλυτα ικανοποιημένα

[...]

Απόσπασμα από 'Η κατάκτηση της ευτυχίας' - Μπέρτραντ Ράσσελ