Εγκώμιο της απραξίας - Φρανσουά Ζυλλιέν

Εγκώμιο της απραξίας - Φρανσουά Ζυλλιέν

[...]

Το έμμεσο και το διακριτικό

Έχοντας ως βάση την εικόνα της ανάπτυξης ενός φυτού, η κινεζική σκέψη αντιλαμβάνεται την αποτελεσματική δράση να ενεργεί με τρόπο έμμεσο και διακριτικό, σαν μια "επιρροή", όπως η φύση. Η σχέση μέσου-σκοπού μάς οδηγεί να σκεφτούμε την αποτελεσματικότητα (βλ. π.χ. Κλαούζεβιτς) ως τη "συντομότερη" οδό προς τον επιδιωκόμενο στόχο. Αντίθετα, η κινεζική αποτελεσματικότητα είναι έμμεση, εφόσον πηγάζει από τους πρόσφορους παράγοντες, ή απ' τους παράγοντες που καθιστούμε πρόσφορους, αποτελώντας ενδογενή συνέπεια των συνθηκών, και όχι προϊόν κάποιας ανθρώπινης προβολής. Ο έμμεσος  χαρακτήρας της έγκειται στο ότι ως μόνο πραγματικό αποτέλεσμα νοείται εκείνο που εντάσσεται στη ροή μιας διαδικασίας ή που περνά μέσα από μια τέτοια διαδικασία. Έμμεσο χαρακτήρα έχει το σκάλισμα γύρω απ' το φυτό προκειμένου να το κάνεις ν' αναπτυχθεί. "Να το κάνεις ν' αναπτυχθεί": αυτό που κάνουμε εδώ, όσο κοπιαστικό κι αν είναι, αποτελεί απλώς μια διακριτική υποβοήθηση σε μια ανάπτυξη που συντελείται από μόνη της. Υποβοηθώ αυτό που με ευνοεί: το αποτέλεσμα θα ξεπηδήσει μέσα από την ίδια την κατάσταση. Το αποτέλεσμα δεν το παράγω εγώ, ως κάποιος που θέλει και που προσβλέπει σε κάτι. Το αποτέλεσμα προκύπτει μέσα από τις ίδιες τις συνθήκες, τις οποίες εγώ απλώς εκμεταλλεύομαι. Οι συνθήκες δουλεύουν για μένα. Στην αρχή, θα είναι ή το Εγώ ή η κατάσταση: η κινέζικη σκέψη ξεκινά από την κατάσταση και όχι από το Εγώ, το "υποκείμενο".

[...]

Απόσπασμα από το "Εγκώμιο της απραξίας" - Φρανσουά Ζυλλιέν